BAZALNA INSULINIZACIJA
Bazalna insulinizacija predstavlja primjenu bazalnog insulina, odnosno insulinskog analoga u cilju normalizacije glikemije tokom noći i pred zoru. U fiziološkim uslovima, bazalna insulinizacija obezbjedjuje 50% dnevnih potreba tkiva za insulinom. Najniža je u satima oko pola noći, a povećava se za 20-30% u ranim jutarnjim časovima.
U terapijskoj praksi, bazalna insulinizacija, u principu, predstavlja inicijaciju insulinske terapije u dijabetesu, i idealna je za postupak rane insulinizacije.
Radi podsjećanja-hronična hiperglikemija indukuje apoptozu beta ćelija pankresa, i ukoliko je prisutna dislipidemija (koja je čest pratilac dijabetesa), procesi apoptoze se višestruko ubrzavaju.
Bazalna insulinizacija se uglavnom uvodi kada, i pored maksimalne doze oralnih agenasa, ne možemo postići ciljanu glikoregulaciju za odredjenu grupu pacijenata. Osim toga, prema mnogim preporukama, insulinizacija je obavezna kod pacijenata kod kojih je u momentu dijagnostikovanja dijabetesa tip II, utvrdjen nivo glikozilisanog hemoglobina veći od 9%, iz razloga glikozne toksičnosti i konsekutivnog oksidativnog stresa.
Poznato je da nakon iniciranja insulinske terapije dolazi do reaktivacije beta ćelije, koja je zbog hronične hiperglikemije bila u stanju hibernacije.
Kako možemo detektovati pacijenta koji je kandidat za postupak bazalne insulinizacije?
Osoba koja ima dijagnostikovan dijabetes tip II izmedju 5 i 8 godina (prosječno 7 godina), kod koje nije postignut ciljani glikozilisani hemoglobin i koja ima abdominalni tip gojaznosti, predstavlja kandidata za ovaj vid insulinske terapije.
U pogledu tajminga, odnosno doba dana kada se ona uvodi, svakako su večernji časovi idealni za inicijaciju. Pojava insulinskih analoga, koji zbog svojih farmakodinamskih i famakokinetskih svojstava imaju stabilniji koncentracioni ekvilibirijum u odnosu na ranije tipove insulina, promjenila je ovu činjenicu i omogućila veću fleksibilnost u pogledu vremena primjene bazalnog insulina. Medjutim, činjenica je da se korijen dijabetesa tip II nalazi u noćnoj glikoneogenezi, i da je hepatična produkcija glikoze najizraženija u periodu izmedju 22h i 02h, (što se nalazi u indirektnoj vezi sa melatoninskom sekrecijom). Uloga bazalne insulinizacije je pravovremena realizacija bioloških efekata insulinskog molekula, a to je zapravo supresija glikogenolize, glikoneogeneze i ketogeneze, što sve zajedno ukazuje na prednost noćne aplikacije bazalnog insulina.
U pogledu doziranja, kao što je već navedeno, bazalni insulin prosječno predstavlja 50% ukupnih dnevnih potreba za insulinom, pri čemu se prosječna dnevna doza obračunava formulacijom 0,5jed/kg tjelesne mase, kod negojaznih osoba, pa do 0,6-0,7jed/kg kod gojaznih pacijenata. Ukoliko se dozama od 1jed/kg tjelesne mase ne može postići ciljani terapijski efekat, znači da je faktor insulinske rezistencije predominantan i terapijski fokus se usmjerava na popravljanje insulinske senzitivnosti, medikamentnim i nemedikamentnim mjerama.
Stalni monitoring dnevne, postprandijalne i posebno jutarnje glikemije, predstavlja vodič za korekciju doze, koja se zavisno od glikemije, ali i zavisno od individualnih karakteristika pacijenta, stalno koriguje.
Bazalna insulinizacija predstavlja optimalni terapijski pristup u dosadašnjoj dijabetološkoj praksi, i potrvdjuje preporuke mnogih doajena dijabetološke nauke, da se sa uvodjenjem insulinske terapije nikada ne može pogriješiti.
Podržano od strane Novo Nordiska.
Docent dr Aleksandar Djogo
Katedra za biohemiju hormona, nutrijenata i fitokomponenata
REFERENCE
1)Priya G, Kalra S, Bahendeka S, Jawad F, Aye TT, Shahjada S, Sehgal A. et al. Initiation of basal bolus insulin therapy. J Pak Med Assoc. 2020
2)Wysham C, Shubrook J. Beta-cell failure in type 2 diabetes: mechanisms, markers, and clinical implications. Postgrad Med. 2020
3)Khunti K, Giorgino F, Berard L, Mauricio D, Harris SB. The importance of the initial period of basal insulin titration in people with diabetes. Diabetes Obes Metab. 2020